Luke 19

Zacchaeus ko dugu duap

1Jesus Jericho wonong ningi kasu naguram ale namawakaso. 2Se mu te kari bo bagaram, ko nup Zacchaeus. Nu takis tata kari nunga supuling bo, nu ko manga suen biya. 3Nu Jesus kari aguwaya ta wore nu arigokko kaeyakaso. Bare kariimet motam biya bagaman. Se nu betela kari tukunang, se Jesus arigokko me terong. 4Se nu naguram giri giri namaram ale lage Jesus te tairukko mu te tam bo aragam ale kuali bagakaso.

5Se Jesus lage mu kaoram tai tam mu duap te aratam, ale kuali loagaram mu nu arigam ale balam, “Zacchaeus,” mam, “ni tairatela tai kaparko. Ani aitakta nika kawam te tairik kerak bagirikkowo.” 6Se Zacchaeus tairatela kaparam ale amilmil biyala Jesus tuam ale ilak ko kawam te namaram.

7Se kariimet mel mu aringiman mu nongomang magaram se balukasan, “Nu kari ko memek biyala, bare Jesus ko kawam te ilak namaram!” makasan.

8Bare Zacchaeus barasu sanamaram ale Kari Biya maonam, “Kari Biya, ni ikiko. Aninga mel suen la kusumuri pagik, ale komasang mu kariimet nungumik mel mena mu nungarikko. Ale ani kari sang kawel kilek te nunga manga giem, mu ani moke biyala nungarikkowo.”
Luke 19:8 Moke biyala mu iwita: nu 10 kina tere nam agi mu nu 40 kina nungarukko: Exo 22:1; Num 5:6-7.


9Se Jesus nu maonam, “Kaem ko saonga yawara aitakta kawam imi te tairam. Mu awuk, ni Abraham ko kuriang bo tala. 10Mu Kari ko Kuriang mu kariimet nguala sipa se sarenga namara ko lage te bagasan, mu nungarkuk ale nunga sangaru taukko tairam.”
Luke 19:10 Jesus kariimet nunga sangaru taukko tairam: John 3:17; 1 Tim 1:15.


Kari biya ko ura kari 10 wore manga nungaram ko den ira

(Mat 25:14-30)

11Nuna den mu ikiwakasan, se Jesus aking den bo tala nungaram. Mu awuk, nu tai Jerusalem aratam pingita, se nu nunga ikiam mu nuna iwita ikikasan, aitakta diram Kaem ko kingdom wetang te aratuk se aringimonko i makasan. Bare mu mena. 12Se nu den ira bo iwita nunga maonam, “Kari biya bo nu sor bo awar mu te namuruk se king ko betemon se aking maingte peleruk tairukko.
Luke 19:12 Jesus den imi balam mu, Herod, se udagi te ko namar Archelaus agotala, Rome namaman se king ko nunga bita gilingiman, asele peleman taiman ale Juda alo nunga bitaruwakasan. Se Jesus borta te iki se den imi balam. Betela, Jesus mu king iwita peleruk tairukko.
13Se nu ko ura kari nunga ningi 10 nunga auram se taiman, se manga paogam ale suwan suwan nuguting te awu awu ago namaram. Ale nunga maonam, ‘Nina manga imi tal ale ura te bita se bagaral, se ani pelerik tairikko,’ mam.

14“Bare noko wonong suwan mu noko nongomang ninguru magakaso. Bare kari umutang maingkala namaram, se nuna kari sang nunga awuman se nu kowom karoman namaman ale umu te supuling alo nunga manorman, ‘Ana kari imi anananga king bagurukko me ko kuesan,’ maman.

15“Bare nuna am king ko beteman, se peleram tairam. Umutang mu nu balam, ‘Nina kari ani manga nungarem wore nunga aural se taimon se daula manga awilaya aratam wore ko nunga isuekko,’ ma balam. Se nunga aruman se taiman.

16“Se kari giram tairam mu nu maonam, ‘Kari biya,’ mam, ‘ani manga gold suwanta aisem umutang te ani ura beterem, se manga iru aratam mu manga gold ten aratam aniso.’ 17Se king nu kari mu maonam, ‘Ni aninga ura kari yawara, se ura yawarakala beterem. Ni ura gotek imi gemang ningi nunguning te ko sinar taem. Buta se ni wonong bibiya 10 ko supuling ko nika betesam.’

18“Se kari bo aking tairam balam, ‘Kari biya,’ mam, ‘ni manga gold suwanta ani aisem mu te ura taem se ko marir mu manga gold 5 aratam.’ 19Se king nu kari mu maonam, ‘Ani ni wonong bibiya 5 bitaruko ka betesam,’ mam.

20“Se ura kari bo aking tairam balam, ‘Kari biya,’ mam, ‘ka manga aisem mu iweya. Ani guang bilik te kalo beterem se aniso. 21Mu awuk, ni kari ka ikia aora garagar se ani nika nguangerem. Ni mel saki nika mena wore am karogo tasam. Ale mel kari sang agusan bare ni ko nunguning am gisam.’

22“Se king nu kari mu maonam, ‘Ni ura kari memek pa! Ani ni keta ka den munakerem mu te memek ningi ka bitirikko. Ni balsam ani kari aga ikia aora garagar masam. Ale ani mel saki aninga mena bare am karogo tasam masam, mel kari sang agusan bare ko nunguning ani am gisam masam. 23Se ni buta ikiem agi mu, awuk se ni aninga manga bank te me beterem, se ani tairem manga mu to se, ko daula manga karogo me taem a?’

24“Buta balam, asele nu kari pipingi sanami se animan mu nunga maonam, ‘Nina manga nu ago bagoso mu tal, ale kari manga gold 10 karogo bagoso mu tualko,’ mam.

25“Bare nuna nu manorman, ‘Kari biya,’ maman, ‘nu manga gold 10 mu noko te terong ma tala aniso!’

26“Bare king mu balam, ‘Ani ninga manorsam, kari mel ago baga se ura te iluwoso, mu aking sang agotala taukko. Bare kari mel ago baga se ura te me beteso, mu kuting te kutuwu tamonko. 27Se ani ago ko kager kari, ani nononga king ko bagirikko me kuakasan, mu nunga gial arungu ani amakete tairal ale nunga moral se kuemonko!’”

Jesus king iwita Jerusalem ningi kasu naguram

(Mat 21:1-11; Mark 11:1-11; John 12:12-19)

28Jesus den mu balam ale giram lage Jerusalem namaram mu te namakaso. 29Nu ko olekem arungu wonong ilagala, Bethphage se Bethany, tai aratuwa se duruk bo Olive masan mu duap ningi nu olekem ilagala nunga maonam, 30“Nina ilagala giral wonong nemeke ko aniso umutang te namaralko. Ale tom nama nagural, mu nina donkey borok bo kalo beteman se bagoso mu arigalko, kari bo ulengkala me te aragam ale dugu kaoram. Umutang kutuwural ale ilak tairalko. 31Se kari bo ninga isok, ‘Nina anape ko donkey sowore kutuwusan?’ ma baluk, mu nina maonal, ‘Kari Biya ura te bitirukko se,’ malko.”

32Se ilagala nama se mel suen biya nu ko nunga maonam mu butata aringiman. 33Nuna donkey ko mayang kutuwuwaman se ko kotam kotam nunga isarman, “Nina anape ko donkey kutuwusan a?” maman. 34Se nuna nunga manorman, “Kari Biya ura te bitirukko,” maman.

35Asele donkey mu taman ale Jesus kote karogo namaman. Ale nunga guang saki kututuwu donkey awete awuman ale Jesus sangorman se araga te daigam. 36Ale namawakaso, se kariimet nunga guang kututuwu lage te murukasan se awete namakaso.

37Nu tai Jerusalem ko pingita, ale lage duruk Olive te kaparam mu te kapa se, noko olekem motam biya mu amilmil duap beteman, ale Kaem nup patawukasan. Nuna mel yawara Jesus bitakaso se ari lagaman wore ko nungamin tugukasan, ale biyala aikasan Kaem nup patawukasan. 38Ale balukasan:

“Anananga king taisowo!
Kari Biya marak sokel tuam se ko nup te taiso!
Duruk wonong te lila yawara se amilmil biya!
Se ana Kaem ko nup kualala biya patowanakko!”
39Se Pharisee sikina kariimet ningi animan mu Jesus manorman, “Kari biya,” maman, “nika olekem nunga manaru se kawus mamonko!”

40Se nu nunga den koma iwita balam, “Se ani ninga manorsam, ani nunga manik se kawus mamon, mu manga imi amilmilomonkowo!” mam.

Jesus Jerusalem wonong ko mononge kaparam

41Se Jesus tai pingi aram ale Jerusalem arigam ale ko gomang biyala batagam. Se mononge kapa se 42balam, “O Jerusalem, ka kariimet aitakta tom imi te munan ningo kawus am te bagara ko mu aringiman ko ikiman ale, mu asele te yawarakala bagasan ale. Bare aitak munan ningo umu mungkala yumu namaram. 43Se tom memek tai aratuk se, kager kari taimon ka taluru gurugumon, ale tai pingi amon ale ka ira bagumonko. 44Nuna ka kar aora kaloman se ningi bagasan sumu pakakomon maguwumon, ale ka kariimet agotala nunga maguwu sapomonko. Ale ka manga bibiya mu suen la parasuwumon, se bo ta, bo ko awete me bagurukko, suen la am parasuwu sapomonko. Mu awuk, Kaem ka kariimet nunga sangukko tairam, bare nuna me ko sinar aman se.”
Luke 19:41-44 Jerusalem kariimet: Luke 13:34-35; John 1:11.


Jesus kari temple ningi dia gurugu se animan mu nunga kaoram

(Mat 21:12-17; Mark 11:15-19; John 2:13-22)

45Se Jesus temple ningi kasu naguram ale kari melmasak dia gurugu se animan mu nunga karokaso. 46Nu iwita nunga maonam, “Kaem ko batoga te iwita balso: ‘Aninga kawam mu ngatangara ko kawam anirukko,’ ma balso. Bare nina guruguman ale tere kari nunga kawam iwita ko beteman.”

47Jesus tom suen biya temple ningi kariimet den nunga kasurukaso. Se priest bibiya, se Law Den ko kausa kari, se kariimet nunga kari bibiya, nuna lage bo aringimon ale nu te momon se kuerukko wore ko loagakasan. 48Bare kariimet suen biya noko den ikimonko ninguru sail tagikasan. Buta se nuna lage nu te momonko mu me arikasan.

Copyright information for WSK